Okullara Yönelik Covid-19 Tedbirleri Güncellendi

Okullara yönelik covid-19 tedbirleri güncellenmiş olup okullarımız da tedbirlerin covid rehberi doğrultusunda alınması gerekmektedir. Özellikle 15 şubatta açılacak olan köy ve kasaba okullarına duyurulur.

Sevgili idareci arkadaşlar Covid-19 Salgın Yönetim Rehberini aşağıdan indirebilirsiniz.

 

Okullarda Covid-19 Salgın Yönetim Rehberi PDF İndir

 

COVID-19’un  ana  bulaşma  yolu  damlacık  ve  temas  yoluyladır.  Okullar  toplu bulunulan yerlerden olduğu için COVID-19 bulaşma açısından risklidir. Okullarda COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için yapılacaklar bir süreç yönetimidir. Bu süreç yönetiminde okul yönetimi, öğretmenler, aileler, öğrenciler ve okul çalışanlarının üzerine düşen görev ve sorumluluklar bulunmaktadır. Süreç, yatılı olmayan öğrenciler ve tüm çalışanlar için sabah evde başlar ve yine akşam evde tamamlanır. Yatılı olanlar ve akşamları görevli öğretmen ve çalışanlar için, bu süreç okuldaki tüm süreyi içerir.

Okul binasının girişleri ve içerisinde uygun yerlere kurallar, sosyal mesafe, maske kullanımı, el temizliği ve öğrencilerin hangi koşullarda okula gelmemesi gerektiğini açıklayan bilgilendirme afişleri asılmalıdır. Okul binası girişleri ve içerisinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır. COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için aşağıdaki önlemlere uyulmalıdır.

 

1.1.          Okullarda Alınması Gereken Genel Önlemler

» COVID-19’dan sorumlu olarak, eğitim kurumları iş sağlığı ve güvenliği kurulları  ve  kurullardan  sorumlu  müdür  yardımcısı  görevlendirilmelidir. COVID-19 ile ilgili olarak gerekli hallerde il/ilçe sağlık müdürlüğü ile iletişime geçmelidir.

» Eğitim faaliyetine başlamadan önce okul binasının genel temizliği su ve deterjanla yapılmalıdır.

» Okullarda temassız ateş  ölçer,  tek  kullanımlık  veya  yıkanabilir  bez maske, sıvı sabun ve el antiseptiği veya en az %70 alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır.  Kullanılmış  maskeler  için  kapaklı  çöp  kutuları  temin edilmelidir. Okulun girişinde ve içinde uygun yerlere maske kullanımını açıklayan posterler yerleştirilmelidir.

» Okullarda mümkünse tüm kapalı alanlar ve okulda aktif olarak  bulunan kişiler göz önüne alınarak 4 metrekareye bir kişi düşecek şekilde personel ve öğrenci planlaması yapılmalı, içeriye alınması gereken kişi sayısı buna göre düzenlenmelidir.

»   Mümkünse sınıflarda en fazla 15 kişinin olması sağlanmalıdır.

» Sınıf, çalışma salonları, işlikler, yemekhane, kantin vb. toplu kullanım alanları bulunması durumunda yeterli sosyal mesafenin korunması amacıyla kişiler

 

 

arası en az 1 metre olacak şekilde düzenlenmelidir.

» COVID-19 kapsamında alınacak önlemler okulun varsa web sayfasında yayımlanmalı; okul açılmadan önce veliler e-okul, e-posta, SMS vb. iletişim kanalları ile bilgilendirilmelidir.

» Okulların açılmasıyla velilere özel olarak hazırlanmış bir bilgi notu ekte yer alan “Bilgilendirme Formu ve Taahhütname” (Ek.1) şeklinde ve iki nüsha halinde velilere imzalatılmalı ve bir nüshası kendilerine verilmelidir.

» COVID-19 kapsamında alınacak önlemleri açıklayan bu bilgi notunda,

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı, ishal şikayetlerinden herhangi biri olan öğrenciler hakkında okula bilgi verilmesi ve bu öğrencilerin okula gönderilmemesi istenmeli ve doktor muayenesi önerilmelidir.

» Aile içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi COVID-19 belirtileri olan ya da COVID-19 tanısı alan, temaslısı olan kişi bulunması durumunda okula ivedilikle bilgi verilmesi ve öğrencilerin okula gönderilmemesi belirtilmelidir.

» Öğrencilerin okula bırakılması ve okuldan alınması sırasında personel ve veliler sosyal mesafe kurallarına uymalı ve maske takmalıdır.

»   Mümkünse öğrenciyi her gün aynı velinin bırakması ve alması sağlanmalıdır. Mümkünse büyükanne/büyükbaba gibi 65 yaş üstü kişiler veya altta yatan hastalığı olanlar öğrencileri bırakıp almamalıdır.

» Okula giriş/çıkış saatlerinde öğrenciler veliler tarafından okul dışında teslim alınıp bırakılmalıdır.

» Okulun giriş ve çıkışlarına öğrencilerin el hijyenini sağlayabilmeleri için el antiseptiği konulmalıdır.

» Okulda bulunan öğretmen, öğrenci (2 yaş üzeri) ve diğer çalışanlar maske takmalı ve maskesi olmayanlar için bina girişinde maske bulundurulmalıdır. Okulda bulunan kişilerin tümü ağzı ve burnu kapatacak şekilde maske takmalı, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Okullarda öğrencilerin maskeyi ağzı ve burnu kapayacak şekilde uygun takılmasını kontrol edecek öğretmenler görevlendirilmelidir.

» Sınıflara, koridorlara, giriş ve çıkışa yakın alanlara el antiseptikleri yerleştirilmelidir. El antiseptiğinin bulunduğu alanlar öğretmenler tarafından

 

 

kontrol edilmelidir. Yutma riski nedeniyle küçük öğrenciler el antiseptiği kullanırken mutlaka denetlenmelidir.

»   Öğretmen, öğrencive diğerçalışanlarelhijyenini öğrenmelive uygulamalıdır. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalıdır. Eller gözle görülür derecede kirli değilse, sabun ve su hazır bulunmuyorsa, alkol bazlı el antiseptiği kullanılabilir.

» Anasınıfındaki öğrencilere el yıkama sırasında yardım edilmeli, yardım edildikten sonra tekrar eller yıkanmalıdır.

» Lavaboların yakınına el yıkama adımlarını açıklayan posterler yerleştirilmelidir.

»   Çalışanların kullandığı kişisel koruyucu ekipmanlar evsel atığa atılmalıdır. Okullarda COVID-19 şüpheli kişi bulunduğunda bu kişilere ait atıklar çift poşetlenerek evsel atıklara atılır.

» Sık dokunulan kapı kolları, merdiven korkulukları, elektrik düğmeleri gibi yüzeylerin temizliği ve dezenfeksiyonu sık sık yapılmalıdır.

» Okullara salgın döneminde mümkünse ziyaretçi kabul edilmemelidir.

» Okullarda sınıf ve odalar pencereleri açılarak düzenli bir şekilde sık sık havalandırılmalıdır. Havalandırmada doğal havalandırma tercih edilmelidir. Klima olması durumunda ise Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Klima/İklimlendirme Sistemlerinde Alınacak Önlemler”e uyulmalıdır.

» COVID-19 bulaşma riskini artıracağından salgın döneminde zorunlu olmayan toplu etkinlikler yapılmamalıdır. Yapılması gerekli görülen etkinliklerin açık alanda yapılması tercih edilmelidir. Etkinliklerde maske takılmalı, sosyal mesafe kurallarına uyulmalıdır.

» Okullarda öğretmen, yönetici, personel toplantıları gibi idari toplantılar temastan kaçınmak amacıyla mümkün olduğunca telekonferans yöntemiyle yapılmalıdır. Bunun sağlanamadığı durumlarda Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “Kurum İçi Düşük Katılımlı Toplantılarda Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

» Hem öğrenciler hem de personel arasındaki okula devamsızlıklar takip edilmeli, devamsızlıklardaki artışlar İl/ilçe sağlık müdürlüğü/toplum sağlığı merkezlerine bildirilmelidir.

» Öğrenci ve personelin salgın döneminde ruh sağlığı / psikososyal destek ihtiyaçları için okullarda bulunan PDR (Psikolojik Danışma Rehberlik)

 

 

Birimleri Sağlık Bakanlığının bu konudaki önerileri doğrultusunda hareket etmelidir.

 

1.2.            Okullarda Öğrenciler, Öğretmenler ve Diğer Çalışanlara Yönelik Alınması Gereken Önlemler

» Öğretmenler ve diğer çalışanların COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.

» Okulun ilk haftasındaki başlangıç derslerinde öğrencilere COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri hakkında bilgi verilmelidir.

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı belirtileri olan / gelişen, COVID-19 tanısı alan veya temaslısı olan öğretmen, öğrenci ya da çalışanlar tıbbi maske takılarak, COVID-19 yönünden değerlendirilmek üzere sağlık kurumuna yönlendirilmelidir.

» Okulda iken semptomu başlayan öğrencilerin en kısa sürede ailesi ile iletişime geçilmeli ve hasta öğrenci ayrı bir yerde izole edilmelidir. Hasta öğrencilerin yakın temaslısı öğrenci ve personel evlerine gönderilmelidir. İl/ilçe sağlık müdürlüğüne bildirilmelidir.

» Hasta öğrenci veya personel gönderildikten sonra oda/alan/sınıf havalandırılmalı, yüzeyler temizlenip dezenfekte edilmelidir.

» Öğrenciler (2 yaş üzeri),  öğretmenler ve  diğer çalışanların  tümü  ağzı ve burnu kapatacak şekilde  maske  takmalı,  maske  nemlendikçe  ya da kirlendikçe değiştirilmeli, değiştirilmesi öncesinde ve sonrasında el antiseptiği kullanılmalıdır.

»  Öğrenciler  ile  1  metreden  yakın  temas  olasılığı  olan   öğretmen  ve diğer çalışanların tıbbi maskeye ek olarak yüz koruyucu da kullanması sağlanmalıdır. Yüz koruyucu %70’lik alkol ile silinerek tekrar kullanılabilir.

» Öğrenciler, öğretmenler ve diğer çalışanların el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

» Eldiven kullanımı el temizliği yerine  geçmez.  Yapılan  iş,  eldiven kullanımını gerektirmiyorsa, COVID-19’dan korunmak amacıyla eldiven kullanılmamalıdır.

» Öğretmen ve çalışanlar dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir.

 

 

1.3.          Güvenlik Görevlilerini Korumaya Yönelik Önlemler

» Bir metreden uzak temas (Düşük riskli çalışma alanı)

» Güvenlik görevlilerinin yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı kabinlerde bulunmaları önerilir. Böyle bir imkan yoksa, kuruma giriş yapanlarla güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi sağlayacak   şekilde   düzenleme   yapılmalıdır.   1   metreden   uzak durulacaksa sadece tıbbi maske yeterlidir.

» Bir metreden yakın temas (Orta riskli çalışma alanı)

»   Üst  araması  yapılacaksa  1  metreden  yakın  temas  olasılığı  vardır.

Aşağıdaki kişisel koruyucu ekipmanları kullanması sağlanmalıdır.

» Tıbbi maskeye ek olarak gözlük/yüz koruyucu da kullanılmalıdır. Bu ekipmanlar kişiye özeldir.

» Vücut salgılarıyla gözle görülür bir kirlenme olasılığı yoksa eldiven kullanılmamalıdır. El hijyeni sağlanmalıdır.

» Kişisel koruyucu ekipmanın uygun kullanımı konusunda eğitim verilmelidir.   Önce   maske   sonra   gözlük/yüz   koruyucu   takılır, çıkarılırken önce gözlük/ yüz koruyucu ve en son maske çıkarılır.

» Yukarıda kullanılması gerektiği belirtilen ekipmanlar, görevlinin aktif olarak görevini yaptığı süre boyunca kesintisiz olarak kullanılmalıdır. Maskeler nemlendikçe ve kirlendikçe yenileri ile değiştirilmelidir.

» Kişisel koruyucu ekipmanların giyilmesi ve çıkartılması sonrasında her seferinde uygun el hijyeni sağlanmalıdır. Eller en az 20 saniye su ve sabunla yıkanmalı veya el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Görevlinin  dinlenmek  üzere  yerinden  ayrılması  halinde  (çay,  yemek   vb.) kullanılan maske ve varsa eldiven çıkartılmalı ve uygun şekilde çift poşetlenerek atılmalıdır. Gözlük/yüz koruyucu bir sonraki kullanıma hazırlık için %70’lik alkolle temizlenmelidir.

» Görev yerine dönülürken yeni maske ve eldiven kullanılmalıdır.

 

1.4.           Eğitim Alanları ve Sürecinde Alınması Gereken Önlemler

»   Dersler sırasında öğretmen ile öğrenciler arasında en az 1 metre mesafe olacak şekilde oturma düzeni oluşturulmalı ve maske takılmalıdır.

»   Sınıflarda oturma düzeni yüz yüze gelecek şekilde karşılıklı olmamalı, çapraz oturma olmalıdır.

 

 

» Temaslı takibi için sınıflarda aynı öğrencinin aynı yerde oturması sağlanmalıdır.

» Dersler mümkün olan en az kişi sayısı ile yapılmalı, birkaç sınıfın bir araya gelmesi ile ortak yapılan derslerde oturma düzeni sosyal mesafe en az 1 metre olacak şekilde olmalıdır.

» Damlacık oluşturması nedeniyle sınıf içinde yüksek sesle yapılan aktiviteler yapılmamalıdır.

» Kitap, kalem vb. eğitim malzemeleri kişiye özel olmalı, öğrenciler arası malzeme alışverişi yapılmamalıdır.

» Öğrenciler mümkünse aynı sınıflarda ders görmeli, sınıf değişikliği yapılmamalıdır.   Değişiklik   zorunlu   ise   sınıfların   her   kullanım   sonrası havalandırılıp temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.

» Öğrencilerin günlük grup etkinliklerinde öncelikli olarak aynı grup ile etkinliğin yapılması sağlanmalıdır. Sanat, müzik, beden eğitimi gibi derslerde mümkünse grupların birbirine karışması önlenmelidir.

» Öğrencilerin toplu halde bir arada bulunmalarını önlemek amacıyla mümkünsedersaraları (teneffüsler) sınıflarsıraya konularak düzenlenmelidir.

» Okullarda toplu olarak kullanılan yerlerin (koridorlar, kantin, spor salonu vb.) mümkünse daha az sayıda kişiyle ve dönüşümlü olarak kullanılmasına dikkat edilmelidir.

» COVID-19 vakası olması durumunda o sınıf/oda boşaltılmalı, 24 saat süreyle havalandırılmalı ve boş tutulması sağlanmalıdır. Bunun sonrasında temizliği yapılmalıdır.

» COVID-19 vakasının,  oda  temizliğini yapacak  kişi  tıbbi  maske,  forma ya da tek kullanımlık önlük, yüz koruyucu ve eldiven kullanmalıdır; temizlik görevlisi ellerini yıkadıktan sonra eldiven giymeli ve temizliği eldivenli ellerle yapmalıdır.

 

1.5.          Asansörlerde Alınması Gereken Önlemler

»   Asansörlerin kullanımı sınırlandırılmalıdır.

» Kapasitesinin üçte biri sayıda kişinin binmesine izin verilmeli ve bu sayı asansör girişinde belirtilmelidir.

» Asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak amacıyla kişilerin durması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir.

 

 

1.6.          Okul Spor Salonlarında Alınması Gereken Önlemler

Spor salonunda ve varsa havuzda maske kullanımı, hijyen ve sosyal mesafenin korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalıdır. Bu alanlarda Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Spor Salonları ve Spor Merkezlerinde Alınması Gereken Önlemler” ile havuz olması durumunda “Site Havuzlarında Alınması Gereken Önlemler” ile “Hamam, Sauna, Buhar Odaları İle Kapalı Havuz Ve Jakuzilerde Alınması Gereken Önlemler”in ilgili bölümlerine uyulmalıdır.

 

1.7.         Okul Kütüphanesinde Alınması Gereken Önlemler

Kütüphanede maske kullanımı, el hijyeni ve sosyal mesafenin korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalıdır. Bu alanlarda Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “Kütüphanelerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

 

1.8.          Okul Kantininde Alınması Gereken Önlemler

Kurum bünyesinde bulunması halinde kantin, büfe vb. yerlerde maske kullanımı, hijyen ve sosyal mesafenin korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalı, buralarda tek kullanımlık bardak, tabak vb. malzemeler kullanılmalıdır. Bu hizmetlerin sunumu sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Büfe, Kantın ve Bayilerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

 

1.9.          Okul Mağazasında Alınması Gereken Önlemler

Kurum bünyesinde bulunması halinde giysi, kitap ve kırtasiye malzemesinin satışının yapıldığı okul mağazasında hijyen ve sosyal mesafenin korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalıdır. Satışlar mümkün olduğunca telefon ve internet üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. Mağaza satışında temassız ödeme tercih edilmeli veya temaslı ödemelerde her kullanım öncesi alkol bazlı el antiseptiği  ile  el hijyeni sağlandığından emin olunmalıdır. Bu hizmetlerin sunumu sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “Konfeksiyon, Giyim Mağazaları Ve Tuhafiyelerde Alınması Gereken Önlemler” ile “Kitap ve Kırtasiye Mağazalarında Alınması Gereken Önlemler”deki ilgili bölümlere uyulmalıdır.

 

1.10.            Çalışanların Ofislerinde Alınması Gereken Önlemler

Kurum bünyesinde bulunan ofisler ve buradaki hizmetlerin sunumu sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Ofis ve Büro Sisteminde Faaliyet Gösteren Tüm İşletmelerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

 

 

1.11.           Yemekhanede Alınması Gereken Önlemler

»   Öğrencilerin mümkün olduğu kadar kumanya şeklinde, sınıflarda aynı grup içinde yemek yemesi tercih edilmelidir.

»   Yemekhane girişlerine el antiseptiği konulmalıdır.

»   Öğrencilerin yemekten önce ve hemen sonra ellerini yıkaması sağlanmalıdır.

» Yemekhanede masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1 metre olacak şekilde düzenleme yapılmalıdır.

» Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için; mümkün olduğunca yemek saatleri gruplara göre belirlenmeli ve mümkün ise aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri sağlanmalıdır. Teneffüslerde de benzer kurallara dikkat edilmelidir.

» Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin bol su ve sabun ile en az 20  saniye boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile ellerin kurulanması gibi kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına imkan veren düzenlemeler yapılmalıdır.

»   Bardak ve tabak gibi ortak kullanılan eşyalar her kullanım sonrasında su    ve deterjanla yıkanmalı ve sonraki kullanımına kadar temiz bir ortamda saklanmalıdır.

» Baharat, kürdan, tuz vb. malzemelerin tek kullanımlık olacak şekilde sunulması  sağlanmalıdır.  Masalarda  açıkta  baharat,  kürdan,  tuz,  ekmek bulundurulmamalıdır.

» Yemekhane görevlileri kişisel hijyen kurallarına uygun davranmalı ve tıbbi maske takmalıdır. Eldiven kullanmamalı ancak sık el hijyeni sağlanmalıdır.

» Masada yeme ve içme dışında maske takılmalıdır.

» Açık büfe yemek servisi kullanılmamalıdır.

» Yiyecek hazırlamada kullanılan lavabolar başka hiçbir amaçla kullanılmamalıdır.

» Yemekler okul bünyesinde hazırlanıyorsa Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Restoran, Lokanta, Kafe Pastane, Börekçi, Tatlıcı Ve İçerisinde Yeme-İçme Hizmeti Sunan İşletmelerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

 

1.12.            Servislerde Alınması Gereken Önlemler

»   Servis şoförleri işveren tarafından COVID-19 hakkında bilgilendirilmelidir.

 

 

Servis şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır.

»   Araç içine COVID-19 ile ilgili uyulması gereken kurallar görünür bir şekilde asılmalı ve şoför ve yolcuların bu kurallara uyması sağlanmalıdır.

»   Araçlarda giriş kapısının yanına el antiseptiği konulmalıdır.

»   Servisle ulaşımı sağlayan öğrenci (2 yaş üzeri), öğretmen ve çalışanların maske takması ve mümkünse her gün aynı yere oturması sağlanmalıdır.

»   Servislerde Sağlık Bakanlığı “COVID -19 Kapsamında Personel Servis Araçlarıyla İlgili Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.

 

1.13.            Yatakhanelerde Alınması Gereken Önlemler

» COVID-19 kapsamında yurt yatakhanelerinde kalacak öğrenci sayısı yeniden gözden geçirilmeli ve mümkün olan en az öğrenci ile hizmet vermeye devam etmelidir.

»   Mümkün olduğu sürece öğrencilerin oda değişikliğine izin verilmemelidir.

» Yatakhanelerde sosyal mesafenin korunmasını sağlayacak şekilde eşyaların düzenlenmesi yapılmalıdır.

»   Yatakhane girişlerine el antiseptiği konulmalıdır.

» Yatakhanelerde sosyal mesafe ve hijyen kuralları göz önünde bulundurulmalıdır.

» Yatakhanelerde yatak ya da ranzalar en az 1 metre aralıklarla seyreltilerek yerleştirilmelidir.

» Yatak ya da ranzaların yan yana olanları bir baş bir ayakucu şeklinde konumlandırılmalı, ranzada alt ve üst yatışlar da bir baş bir ayakucu şeklinde düzenlenmelidir

» Yatakhaneler yeterli ve düzenli şekilde havalandırılmalı, sık sık pencereler açılmalıdır.

» Odalarda kalan öğrenci sayısına göre yeterli sayıda tuvalet/banyo olanağı sağlanmalıdır.

» Duş yerleri ve tuvaletlerde sosyal mesafe kuralına dikkat edilmelidir.

» Duş bataryası, musluk, sabunluk vb. donanımın mümkünse sensörlü olanlarının kullanımı teşvik edilmelidir.

» Duş ve tuvaletler sık aralıklarla mümkünse her kullanımdan sonra

 

 

dezenfekte edilecek şekilde planlama yapılmalıdır.

» Tuvalet ve lavabolarda su, sıvı sabun, tuvalet kâğıdı, kâğıt havlu ve çöp kutusu bulundurulmalıdır.

»   Duş, kabin ve tuvaletler kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılmalıdır.

» Öğrenci odalarında, aynı odada kalan öğrenciler dışında kişilerin bulunmasına izin verilmemelidir.

»   Yatakhanede gıda maddesi bulundurulmamalı ve tüketilmemelidir.

» Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeylerin (kapı ve dolap aydınlatma sistemleri gibi sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi, TV kumandası) ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların temizliği günde en az iki kez yapılmalıdır.

 

1.14.            Okul Mescitlerinde Alınması Gereken Önlemler

»   Mescit içerisinde 4 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde planlama yapılmalıdır.

»   Mescit girişinde el antiseptiği bulundurulmalıdır.

»   Mescide girerken ve namaz esnasında da maske takılmaya devam edilmelidir.

»   Abdest alırken ve namaz kılarken sosyal mesafeye (en az 1 metre) uyulmalıdır.

»   Mescit içerisindeki Kur’an-ı Kerim dahil diğer kitaplar kilitli dolaplarda bulundurulmalı, ortak kullanımı önlenmelidir.

»   Ortak kullanımda olan tespih, takke, rahle vb. kaldırılmalıdır.

»   Seccadeler ve tespihler kişiye özel olmalıdır.

»   Mescit en az günde bir defa temizlenmeli ve sık sık havalandırılmalıdır.

» Mescitte bulunan halılar su ve deterjanla temizlenmeli, mescit ve abdest alınanyerlerin temizliğine dikkat edilmelidir. Mescit sık sık havalandırılmalıdır. Abdest alınan yerlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalıdır.

 

1.15.            Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırması

» Binalardaki her türlü eşya, araç ve gerecin, özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri, musluk ve batarya başlıkları gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 768152-9) kullanılabilir.

 

 

Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.

» Yüzey temizliği ve dezenfeksiyonu için; virüslere etkinliği gösterilmiş etken maddeleri içeren ve Sağlık Bakanlığı tarafından verilen ‘Biyosidal Ürün Ruhsatı’ bulunan yüzey dezenfektanları kullanılabilir. http://cbs.cevresaglik. gov.tr/cevresaglik/Biyosidal/Dezenfektan.aspx

» Halı, koltuk gibi yüzeyler su ve deterjanla silinebilir veya toz kaldırmayacak özelliğe sahip makineler ile yıkanabilir. Bu amaçla sıcak buhar da uygulanabilir.

» Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılmalı ve her kullanım sonrası  uygun şekilde temizlenmelidir. Yıkanabilen, tekrar kullanılan temizlik malzemelerinin en az 60 oC’da yıkanması önerilir. Paspas başlıkları su içerisinde bekletilmemelidir.

» Okuldaki sınıf, salon, yemekhane, yatakhane ve diğer tüm odaların kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.

» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan binaların havalandırması %100 doğal hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.  Vantilatörler  çalıştırılmamalıdır.  Sağlık  Bakanlığı  tarafından hazırlanan “Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi”nde yer alan “COVID-19 Kapsamında Klima/İklimlendirme Sistemlerinde Alınacak Önlemler”e uygun hareket edilmelidir.

» Tuvaletlere el yıkama ile ilgili afişler asılmalıdır.

»   Tuvaletlere tuvalet kağıdı konulmalıdır. Mümkünse tek kullanımlık havlu kullanılmalıdır. Hepafilitreli hava akımı ile çalışan el kurutma cihazları çalıştırılabilir.

»   Tuvaletlerde   sıvı   sabun   bulundurulmalı  ve   devamlılığı   sağlanmalıdır.

Antiseptik içeren sabuna gerek yoktur.

» Tuvaletlerdeki bataryalar ve sabunluklar mümkünse fotoselli olmalıdır.

» Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.

»   Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır. Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp çöp kutusuna atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.

 

 

EK.1

 

BİLGİLENDİRME FORMU VE TAAHHÜTNAME

 

Çocuğumun ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı, ishal şikayeti olması durumu ile aile içerisinde solunum yolu şikayetleri gelişen veya solunum yolu enfeksiyonu hikayesi ile hastane yatışı yapılan kişi varlığında ya da COVID-19 tanısı alan kişi bulunması durumunda çocuğumu kuruma getirmemem ve bu durumu okula bildirmem gerektiği konusunda bilgilendirildim.

Yukarıda belirtilen durumlarda çocuğumu okula getirmeyeceğimi ve getirmeme sebebimi okul yönetimine bildirmeyi kabul ve taahhüt ederim. …/… / 20…

 

 

Taahhüt eden:                                               Okul Yetkilisi:

 

Veli/vasinin adı soyadı:                                    Adı soyadı:

 

İmzası:                                                          Görevi:

 

Öğrencinin adı-soyadı:                                     İmzası:

 

 

2.          COVID-19 KAPSAMINDA OKUL PANSİYONLARINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

COVID-19’un ana bulaşma yolu virüsü taşıyan kişiden konuşma, öksürme ve hapşırma sırasında ortaya çıkan damlacıklardır. Damlacıklarla kirlenen yüzeylerle temas eden ellerin ağız, burun ya da gözlere dokunulması ile de hastalık bulaşabilir. COVID-19 bulaşma riski pansiyonlar gibi toplu yaşam alanlarında oldukça yüksektir. Pansiyonlarda enfeksiyon riskini azaltmak için COVID-19’dan korunma ve kontrol önlemlerine  pansiyon  çalışanlarının  ve  öğrencilerin  dikkat  etmesi  zorunludur. Pansiyonlarda kalan öğrencilerin kayıtlarının iyi tutulması olgu çıkması durumunda temaslıların bulunup, yayılmanın kontrolü açısından önemlidir.

 

2.1.          Genel Önlemler

» Pansiyonda COVID-19 ile ilgili alınan tedbirlere ilişkin takip ve koordinasyondan sorumlu müdür yardımcısı görevlendirilmelidir.

» Pansiyon giriş ve çıkışlarında uygun yerlere COVID-19 kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (elyıkama, maske kullanımı ve pansiyonlarda uyulması gereken kurallar) asılmalıdır

» Pansiyonlu okullarda barınan yöneticiye, belleticiye, nöbetçi belleticiye, yardımcı personele ve öğrenciye yönelik bulaşıcı hastalıklar, enfeksiyondan korunma ve COVID-19 konusunda eğitim verilmelidir.

» Okul yönetimi tarafından belirlenen aralıklarla gün içinde pansiyonda çalışanların ve öğrencilerin ateş kontrolleri ve semptom kontrolleri yapılmalıdır. Ateş ölçen personel tıbbi maskeye ek olarak yüz koruyucu kullanmalıdır. Ateşi 38 oC’dan yüksek olanlarla öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi belirtileri olan / gelişen, COVID-19 tanısı alan veya temaslısı olanlar tıbbi maske takılarak COVID-19 yönünden değerlendirilmek üzere sağlık kurumuna yönlendirilmelidir.

» Pansiyonlara mümkünse ziyaretçi kabul edilmemelidir. Ziyaretçinin gelmesi durumunda el hijyeni, sosyal mesafe ve maske kullanımı kurallarına uyulmalıdır.

» Pansiyonlarda bulunan tüm öğrenci ve çalışanlar maske takmalıdır.

» Sık sık eller su ve sabunla yıkanmalı veya el antiseptiği kullanmalıdırlar.

»   Ellerle yüz, göz, ağız ve buruna dokunulmamalıdır.

» Öğrencilerin pansiyon içi ortak kullanım alanlarında mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır

 

 

» Pansiyonlarda, yatakhanelerde ve ortak yaşam alanlarında öğrencilerin birbirleriyle ve çalışanlarla aralarındaki sosyal mesafe en az 1 metre olmalıdır.

» Kullanılmış maskeler, diğer evsel atıklar ile birlikte kapaklı, pedallı çöp kutularına atılmalıdır.

» Yürütülen çalışmalar düzenli olarak kayıt altına alınmalı, periyodik izleme formları ve kontrol listeleri hazırlanmalıdır (COVID-19 kapsamında günlük yapılacak işlemlerin yapılıp-yapılmadığına dair her gün müdür yardımcısı tarafından gerekli incelemelerin yapılması ve oluşturulacak forma işlenmesi sağlanmalıdır).

» Ortak kullanım alanlarında ve pansiyon girişinde alkol bazlı el antiseptiği bulundurulmalıdır.

»   Pansiyonlarda grup toplantıları veya etkinlikleri mümkünse yapılmamalıdır.

» Eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalıdır.

» Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler; kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar, sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi, televizyon ve klima kumandası, ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavabo temizliğine azami özen gösterilmelidir. Elle temas edilen alanların daha sık aralıklarla dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

 

2.2.          Giriş Çıkışlara Yönelik Alınması Gereken Önlemler

»   Giriş-çıkış kapılarına, yemekhane, etüt odalarına, oda girişlerine ve koridorlara el antiseptiği konulmalıdır.

»   Kurye, kargo görevlisi vb. kişiler pansiyon içerisine alınmamalı, teslimatlar dış kapıda yapılmalıdır.

 

2.3.          Yemek Hizmetlerine Yönelik Alınması Gereken Önlemler

» Yemek salonları, giriş alanı ve holü, ilave salonlar gibi genel alan kullanımları ve açık alanlar dâhil yemekhane sosyal mesafe planına uygun olarak düzenlenmelidir.

» Pansiyonun içinde veya dışarısında sıra oluşabilecek her yerde en az 1 metre ara ile sosyal mesafe işaretlemeleri yapılmalıdır.

» Kahvaltı büfeleri ve açık büfeler yerine servisin çalışanlar tarafından yapılması sağlanmalı ya da yemek ihtiyacı için yemekhane alanlarında paketlenmiş yiyecek servis edilmelidir.

 

 

» Yemek  servisinde kullanılan tüm araç gereçler her kullanım sonrasında  su ve deterjanla yıkanmalı ve bir sonraki kullanıma kadar temiz bir yerde muhafaza edilmelidir.

» Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin bol su ve sabun ile en az 20  saniye boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile ellerin kurulanması gibi kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına imkan veren düzenlemeler yapılmalıdır.

» Ortak kullanımda bulunan zeytinyağı, limon sosu, nar ekşisi vb. ürünler kaldırılmalı, tuz, baharat, kürdan tek kullanımlık şekilde verilmelidir.

»   Ekmekler paketli rol ekmek şeklinde verilmelidir.

» Yemekhane görevlileri kişisel hijyen kurallarına uygun davranmalı ve maske takmalıdır.

» Masada yeme ve içme dışında maske takılmalıdır.

»   Yemek servisi verilen masalar arası mesafe her yönden 1,5 metre, yan yana sandalyeler arası 60 cm olacak şekilde düzenlenme yapılmalıdır.

»   Masalarda çapraz oturma düzeni uygulanmalı veya karşılıklı oturma mesafesinin arttırılması amacıyla iki masa birleştirilerek kullanılmalıdır.

»   Çay/kahve makinesi, su sebilleri, içecek makinesi gibi araçlar kaldırılmalı veya servis elemanı aracılığıyla servis yapılmalıdır.

»   Mutfak ve pişirme alanlarına görevli olmayan personel girmemelidir.

 

2.4.          Barınma ve Etüt Hizmetlerine Yönelik Alınması Gereken Önlemler

» Etüt odalarında sosyal mesafe uygulanarak çalışma masaları yerleştirilmelidir.  Etüt  odalarındaki  çalışma  masaları  sosyal  mesafeye uygun şekilde yerleştirilmelidir.

» Etüt odasındaki çalışma masalarına mümkünse pleksiglas malzeme ile şeffaf ayraçlar konularak korunma sağlanmalıdır. Mümkün değilse oturma düzeni yüz yüze olmamalı, çapraz oturma tercih edilmelidir.

» Okuma ve çalışma salonlarında öğrencilerin su dışında içecek ve yiyecek tüketmesine izin verilmemelidir.

» Okuma ve çalışma salonlarında öğrenciler, birbirleriyle yapacakları kitap alışverişi, kaynak bulma, kitap arama gibi işlemler sırasında sosyal mesafeyi korumaları konusunda uyarılmalıdırlar.

» Okuma ve çalışma alanları en az günde bir defa temizlenmeli ve sık sık

 

 

havalandırılmalıdır.

» Yatakhanelerde sosyal mesafenin korunmasını sağlayacak şekilde eşyaların düzenlenmesi yapılmalıdır.

» Pansiyonlarda yataklar arasında en az 1 metre mesafe bırakılmalıdır.

»   Mümkün olduğu sürece öğrencilerin oda değişikliğine izin verilmemelidir.

» Öğrenci odaları her gün, öğrenciler okula gittikten sonra temizlik görevlileri tarafından en az 2 (iki) saat boyunca havalandırılmalıdır.

» Oda temizliğini yapacak kişi ellerini yıkadıktan sonra eldiven giymeli ve  temizliği  eldivenle  yapmalıdır.  Her  oda  temizliğinden  sonra  eldiven çıkartılmalı eller uygun şekilde yıkanmalı ve bir sonraki oda temizliğinden önce yeni eldiven giyilmelidir

» Yatakhanelerde bulunan tekstil (nevresim, çarşaf, havlu vb.) ürünleri katlanarak bohçalanmalı, bu işlem sırasında toz ve partikül oluşumuna izin vermeyecek (çırpma ve silkeleme yapılmamalıdır) şekilde toplanmalıdır. Çarşaf ve havlu gibi tekstil ürünleri ise en az 60 oC’da deterjan ile çamaşır makinesinde yıkanmalıdır.

» Islak zeminler sık sık temizlenmelidir.

» Zemine kilim, halı, örtü gibi toz tutucu malzemeler serilmemelidir.

»   Yatakhaneler ve etüt salonları pencereler açılarak sık sık havalandırılmalıdır.

»  Pansiyonda kalan her öğrenci kişisel eşyalarını sadece kendisi kullanmalıdır.

 

2.5.          Personele Yönelik Alınması Gereken Önlemler

» Personel öğrencileri COVID-19 semptomları açısından izlemelidir.

» Personel girişinde temassız ateş ölçümü yapılmalı ve el antiseptiği bulundurulmalıdır. Ateşi 38 oC’dan yüksek olanlarla öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi belirtileri olan / gelişen, COVID-19 tanısı alan veya temaslısı olanlar tıbbi maske takılarak COVID-19 yönünden değerlendirilmek üzere sağlık kurumuna yönlendirilmelidir.

» Personele, çalışma yerine, öğrenciler ve ortam ile temasına göre tıbbi maske, gözlük/yüz koruyucu ile el antiseptiği sağlanmalıdır. Bütün personel ağız ve burnu kapatacak şekilde tıbbi maske kullanmalıdır. Maskeler gün içinde nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Sonrasında eller su ve sabunla yıkanmalı ya da el antiseptiği kullanılmalıdır.

»   Personel kıyafetlerinin günlük temizliği ve hijyeni sağlanmalıdır.

 

 

» Personelin lavabo, ortak yemek yeme ve dinlenme alanları sosyal mesafe kurallarına uygun olarak düzenlenmeli, bu konuda gerekirse yer işaretleri, şerit,  bariyer  gibi  düzenlemeler  yapılmalıdır.  Bu  alanların  temizliği  ve dezenfeksiyonu düzenli olarak sağlanmalıdır.

» Mal tedariki veya başka sebeplerle (tamir, bakım vb.) pansiyona geçici olarak kabul edilen kişilerin temasının asgari düzeyde tutulmasına yönelik kurallar belirlenerek uygulanması izlenmelidir. Ayrıca, bu kişilerin sosyal mesafe kuralı korunarak ve maske kullanarak işlemlerini yapmaları sağlanmalıdır.

 

2.6.          Mescitlerde Alınması Gereken Önlemler

»   Mescit girişinde el antiseptiği bulundurulmalıdır.

»   Mescite girerken maske takılmalı ve namaz esnasında da maske çıkarılmamalıdır.

»   Vakit   namazları   bireysel    kılınmalıdır.  Mescit    içerisinde          kalabalık oluşturulmamalıdır.

»   Abdest alırken ve namaz kılarken sosyal mesafeye (en az 1 metre) uyulmalıdır.

»   Mescit içerisindeki Kur’an-ı Kerim dahil diğer kitaplar kilitli dolaplarda bulundurulmalı, ortak kullanımı önlenmelidir.

»   Ortak kullanımda olan tespih, takke, rahle vb. kaldırılmalıdır.

»   Seccade kişiye özel olmalıdır.

»   Mescit en az günde bir defa temizlenmeli ve sık sık havalandırılmalıdır.

»   Mescitlerden  terlikler kaldırılmalıdır.  Kağıt  havlu ya  da  kişiye  özel havlu kullanılması sağlanmalıdır. Tekstil ürünleri en az 60 0C’da yıkanmalıdır.

»   Mescitte bulunan halılar su ve deterjanla temizlenmeli, varsa abdest alınan yerlerin temizliğine dikkat edilmelidir.

 

2.7.         Pansiyonlarda Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırılması

» Pansiyonlarda özellikle sık dokunulan yüzeylerin (merdiven kolları, kapı kolları, asansör düğmeleri, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri vb.) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, suve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük  çay bardağı)  çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilen, dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen dezenfektanlardır.

 

 

» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon, fotokopi makinaları ve diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.

» Yer ve yüzey dezenfeksiyonu için; virüslere etkinliği gösterilmiş etken maddeleri içeren ve Sağlık Bakanlığı tarafından verilen ‘Biyosidal Ürün Ruhsatı’ bulunan yüzey dezenfektanları kullanılabilir. http://cbs.cevresaglik. gov.tr/cevresaglik/Biyosidal/Dezenfektan.aspx

» Pansiyonlarda dezenfeksiyon için ULV, ozon ve püskürtmeli dezenfeksiyon uygulaması gibi yöntemler kullanılmamalıdır.

» Tuvaletlere el yıkama afişleri asılmalıdır.

» Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.

» Tuvalet ve lavaboların temizlik saatleri kayıt edilmeli ve temizlik saatleri görünür şekilde asılmalıdır.

» Tuvalet ve lavabolarda sıvı sabun, tuvalet kâğıdı ve kâğıt havlu bulundurulmalıdır. Hepafiltreli hava akımı ile çalışan el kurutma cihazları dışında el kurutma cihazları kullanılmamalıdır.

» Tuvalet pencereleri açık tutulmalıdır.

»   Temizlik  yapan  personelin  maske  ve  eldiven  kullanması  sağlanmalıdır. Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp kapaklı, pedallı çöp kutusuna atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalıdır.

»   Pansiyonlar pencereler açılarak düzenli bir şekilde sık sık havalandırılmalıdır. Merkezi havalandırma sistemleri bulunan binaların havalandırması %100 doğal hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.  Vantilatörler  çalıştırılmamalıdır.  Sağlık  Bakanlığı  tarafından hazırlanan “Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi”nde yer alan “COVID-19 Kapsamında Klima/İklimlendirme Sistemlerinde Alınacak Önlemler”e uygun hareket edilmelidir.

 

2.8.          Olası Vaka Durumunda Alınmasında Gereken Önlemler

»   Diğer öğrencilerden ivedilikle ayrılıp, tıbbi maske takılması sağlanarak sağlık kurumuna başvurmaları sağlanmalıdır.

»   Kişi ile aynı odayı paylaşanların cerrahi (tıbbi) maske takması sağlanarak

 

 

pansiyonda barınan diğer öğrencilerden izole edilmelidir.

» Kişinin başvurduğu sağlık kurumu tarafından, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Birimine ivedilikle bilgi verilmelidir.

» Sonucu COVID-19 olarak değerlendirilen vakanın temaslılarının Sağlık Bakanlığı COVID-19 rehberine göre yönetilmelidir.

» COVID-19 tanısı kesinleşen öğrencinin odası 24 saat süreyle havalandırılır ve boş tutulması sağlanır, sonrasında detaylı bir şekilde su ve deterjanla temizlenmeli, 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52- 9) ile silinmelidir. Tuvalet dezenfeksiyonunda 1/10 oranında sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681- 52- 9) kullanılmalıdır. Bu işlemler sonrasında odaya yeni kişi alınabilir.

» COVID-19 tanısı konulan kişinin kaldığı odanın temizliği  esnasında, temizliğini yapacak kişi kişisel koruyucu ekipman (tıbbi maske, forma ya da tek kullanımlık önlük, gözlük/yüz koruyucu ve eldiven) kullanmalı, kişisel koruyucu ekipman giyilirken ve çıkartılırken kurallara uygun bir şekilde sırayla giymeye (forma ya da tek kullanımlık önlük, maske, gözlük/yüz koruyucu ve eldiven) ve çıkarmaya (eldiven, gözlük/yüz koruyucu, forma ya da tek kullanımlık önlük, maske) dikkat edilmeli, işlem öncesi ve sonrasında el hijyeni sağlanmalı, atıkların tıbbi atık kapsamında uzaklaştırılması sağlanmalıdır.