Matematik Oyunları, Haftanın Günü Takvim Numarası

Bu yazıda size anlatmak istediğimse arkadaşlarınızı biraz etkilemek için, – günlük hayatta işinize de yarayabilir – yine Arthur Benjamin’den öğrendiğim takvim numarası. Bu yöntem ile size söylenen rastgele bir tarihin haftanın hangi gününe denk geldiğini hızlıca söyleyebilirsiniz.
Mathemagic serisiyle başladığımız matematik, ilgimi çeken konulardan biri olduğundan ara ara yine değineceğimi belirteyim. Tabi ki işin bazı incelikleri yok değil. Öncelikle yöntemi öğrenmeden önce öğrenmeniz gereken basit şeyler var.
İçindekiler
Herhangi bir tarihin haftanın hangi gününe denk geldiğini bulma yöntemleri
Şu şekilde:
Pazartesi – 1 Salı – 2 Çarşamba – 3 Perşembe – 4 Cuma -5 Cumartesi – 6 Pazar – 7
Bir de her ayın bir kod numarası olacak. Şu şekilde:
Ocak – 1 Şubat – 4 Mart -4 Nisan -0 Mayıs -2 Haziran -5 Temmuz -0 Ağustos – 3 Eylül – 6 Ekim – 1 Kasım – 4 Aralık – 6
Kolayca şu şekilde aklınızda tutabilirsiniz diyor Arthur Benjamin.
144, 12′nin karesi, 025, 5′in karesi, 036, 6′nın karesi, 146, nerdeyse(!) 12′nin karesi (: .
Bunları öğrendiğimizi varsayalım. 1900-2000 yılları arasını düşüneceğiz. Yılımızı, 1900+x şeklinde düşünmemiz gerekiyor. Örneğin 1983 denildiğinde x=83 oluyor. İşte matematik formülümüz geliyor:
x+(x/4) = (mod 7) 83 için 83+83/4 = 103 = 5(mod 7) (bölüm işleminde kalanın önemi yok.)
Yıl kodumuz 5. 20 Mart 1983 için ise Gün kodumuz: 20 Ay kodumuz: 4 Yıl kodumuz: 5 Hepsini topluyoruz. 29 = 1(mod7) Ancak Amerikalıların günleri Pazar’dan başlıyor. Elbette gün tablosunu Pazar’dan başlatabilirdim ancak, sonucu bulup 1 çıkarıp, alışık olduğumuz sistemde hangi güne denk geldiğini söylemek daha kolay oluyor.
Not: Şimdi bir kaç örnekle pekiştirelim.
26 Mayıs 1998 98+24=3(mod 7) Mayıs – 2 Gün kodumuz – 26
3+2+26=31=3(mod 7) 3-1=2. Yani bu gün bir Salı.
İşte bilmeniz gereken 2 şey:
Artık yıllarda, Ocak ve şubat ayları için bulduğunuz sayıdan 1 çıkarın.
2000li yıllar için bulduğunuz sayıdan 1 çıkarın. 1800lü yıllar için 2 ekleyin. 2100lü ve 1700lü yıllar için 4 ekleyin. Bundan öncesi için yine 1600lü yıllar için 1 çıkarın 1500lü yıllar için bir şey yapmayın 1400lü yıllar için 2 ekleyin. Her 400 yılda bir bunu uygulayabilirsiniz.
Mesela 29 Mayıs 1453, İstanbul’un fethi ki bu tarih Jülyen Takvimi’ne göredir. Gregoryen takvimine göre 7 Haziran 1453′e denk gelir. 53+13 = 66 = 3(mod 7) Haziran – 5 3+5+7=15 bir de 1400lü yıllara denk geldiğinden 2 ekliyoruz. 17 = 3 (mod 7) 3-1=2 Yani İstanbul bir Salı günü fethedildi. Ki buradan da doğruluğunu kontrol edebilirsiniz.
Son bir not: Bu numarayı yaparken önce yılı, sonra ayı, sonra da günü sorun. Yıl kodunu hesaplamaya çalışırken biraz vakit harcayabilirsiniz ama, önemli değil. Gözlerinizi kapayın ve zihninizde o yılın takvimini gözünüzde canlandırıyormuş etkisi yaratın.
Yorumlarınız değerlidir.